Mind wandering: de hippe ideeënmachine.

Zeker dertig jaar geleden besloten een groepje van zes noordelijke zakenlieden tot iets wat ogenschijnlijk heel suf leek: ze gingen wandelen langs het riviertje Drentse A. Wandelen! Ze namen een paar gespreksthema's mee maar hadden nadrukkelijk afgesproken niet te diep en te intensief te praten tijdens de wandeling. Ze zouden vooral hun gedachten over de hei en het meanderende riviertje laten dwalen. En soms ook gewoon kilometers 'niks' te zeggen en de stilte haar werk te laten doen. Hersens in de 'spaarstand'! Het onverwachte gebeurde: eenmaal terug aan de snert bij Cafe Drentse A waren er gewoon teveel ideeën die samenkwamen. Het was Bix Jacobse - toen nog werkzaam bij de NOM- die ter plekke het idee had om hier een product, een methode c.q. arrangement van te maken.

stilte..dus ideeëngebied....

Vanuit je' mentale werkruimte'


Bijzonder is dat afgelopen weken wetenschappelijke onderzoeken werden gepubliceerd over 'mind wandering'. Neuro-onderzoeker Benjamin Baird besteedde in 'Psychological Science'  aandacht aan dit fenomeen. Hij onderzocht welke invloed het 'afdwalen van je gedachten heeft op cognitieve processen die betrokken zijn bij het werkgeheugen en bewuste controle daarop'. Simpeler gezegd stelt Baird dat ons werkgeheugen fungeert als een soort mentale werkruimte die je in staat stelt om tegelijkertijd te jongleren met meerdere gedachten. En hij onderzocht welke rol en welk effect 'gedachten dwalen' -  wat de Amerikanen heel hip 'mind wandering' noemen – precies heeft. (Benjamin Baird - University Californië, Santa Barbara - baird@psych.ucsb.edu)

Onder de douche

Nu kent Iedereen die situaties wel: je rijdt van je werk naar huis, je staat onder de douche, je staat het eten klaar te maken en, plotseling - "Eureka!" - Je hebt een nieuw inzicht of een idee voor een probleem of situatie. Baird onderzocht waarom mensen dit soort creatieve gedachten hebben terwijl hun hersens 'op de spaarstand staan' tijdens bijvoorbeeld het twijfelen over triviale zaken als 'welk bospad ze moeten nemen'. Baird deed verschillende wetenschappelijke testen.

Benjamin Baird: 'overconcentratie is killing...'

Overconcentratie is killing

Door verschillende groepen op verschillende manieren na te laten denken over een probleem of een uitdaging – van zeer gefocused tot niet bewust en gericht, in afgesloten ruimtes of juist in omgevingen met veel afleiding dan wel omgeven door stilte, werden er interessante uitkomsten verkregen. Heel opmerkelijk: er waren significante verschillen in de uitkomsten van de groep die heel geconcentreerd en gefocused had nagedacht en gesproken over het probleem en de uitkomsten van de groep die juist rust en ruimte had gehad om hun gedachten te laten 'wanderen'. Zij kwamen met duidelijk creatievere ideeën.

Mindwandering: hippe naam voor wegdromen?

Ook andere wetenschappelijk onderzoeken maken gewag van het feit dat het bewust 'laten dwalen van gedachten' kan leiden tot creatieve inzichten. Michael Kane – Hoogleraar aan de Universiteit van North Carolina stelt dat het omgekeerde ook het geval is: bij mensen met een beperkt 'werkheugen' kan het afdwalen de foutkans bij taken die opperste concentratie vereisen, in sterke mate verhogen. Met andere woorden; wie de kettingzaag hanteert kan dus beter niet over creatieve uitdagingen nadenken. Maar dat wisten we eigenlijk al.

Stilte en introspectie

Dr.Yang: 'geen rustmomenten meer in onze dag'

Mevrouw Mary Yang - hoogleraar verbonden aan de Universiteit van Californie - heeft recentelijk ook interessante publkaties gedaan over hoe ideeën tot stand komen. In het blad dat voor u en mij geen dagelijkse leesvoer zal zijn, Southern California Perspectives on Psychological Science, stelt ze dat momenten van rust en reflectie in deze tijd nauwelijks meer ingebouwd zijn in ons dagelijks ritme. Naast werkopdrachten met een focus, intensieve communicatie met andere mensen nemen televisie, websites, familiesituaties alle tijd en aandacht in beslag. En dat terwijl 'de lang verloren kunst van introspectie - van het ongebreideld laten dwalen van je gedachten naar het toewerken van gerichte reflectie - een heel waardevol onderdeel van het leven kan zijn dat veel spiritueel en creatief rendement oplevert'.

Yang en haar team collega's analyseerden duizenden pagina's wetenschappelijke literatuur uit de neuro- en psychologische wetenschap, om een beter beeld te krijgen van hersenen die 'in de light- of spaarstand' staan en dus over de relatie 'stilte' 'concentratie' en 'creativiteit'. ( immordin@usc.edu )

Jan Mulder...over stilte bij Eva Jinek...

Onze eigen Jan Mulder heeft het vandaag bij Eva Jinek ook over het begrip 'stilte' en de effecten daarvan op ons doen en laten. We hebben in het Noorden inderdaad gebieden genoeg waar we niet alleen ons lichaam, maar ook onze mind kunnen laten wanderen. Genoeg bekend zijn wat dat betreft de Waddeneilanden, de Drentse A, de bossen bij Dwingelo tot en met de kwelderpolders bij Termunten om er een paar te noemen. En gewoon thuis, even alleen op een kamer of tien minuten alleen in je eigen tuin, daar kan het natuurlijk ook. De foto die André Kuipers vanuit de ruimte maakte van de letterlijk overbelichte randstad en de mooie donkere stiltegebieden van Zeeland en onze provincies spreekt wat dat betreft boekdelen. De ideeënregio's dus mooi in beeld.
Ik zeg: tel je zegeningen.

de ideeënregio's in beeld